Ο υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης με το Μένουμε Θεσσαλονίκη Γιώργος Ρακκάς απαντά σε δέκα ερωτήματα που τέθηκαν από τον πρύτανη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Περικλή Μήτκα:
- Στεγαστικό Φοιτητών
ΕΡ.: Οι φοιτητές του ΑΠΘ που κατάγονται από άλλες πόλεις συχνά έχουν δυσκολία εξεύρεσης ικανοποιητικής και οικονομικής στέγης. Τα δωμάτια στα πεπαλαιωμένα κτίρια των φοιτητικών εστιών (τα οποία διαχειρίζεται το ΙΝΕΔΙΒΙΜ και όχι το ΑΠΘ) δεν επαρκούν για τους φοιτητές μας. Το πρόβλημα τα τελευταία χρόνια επιδεινώνεται από την ένταξη πολλών διαμερισμάτων στο δίκτυο των AirBnB. Τι έχετε να προτείνετε για την επίλυση των προβλημάτων φοιτητικής στέγης;
ΑΠ.: Κατ’ αρχάς, σε ό,τι αφορά στην βραχυχρόνια μίσθωση ο Δήμος θα πρέπει να ακολουθήσει την πολιτική που κερδίζει έδαφος μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων, και να θεσπίσει ειδικούς περιοριστικούς όρους, προκειμένου αυτήν να μην δημιουργεί τα πλείστα όσα προβλήματα δημιουργεί στους κατοίκους και την καθημερινότητα της πόλης.
Ύστερα, μπορεί να δημιουργηθεί μια τράπεζα δεδομένων για τα άδεια σπίτια, όπου οι ιδιοκτήτες θα έχουν κι ένα πακέτο διαφόρων διευκολύνσεων για την ανακαίνισή τους, με σκοπό να ενταχθούν αυτά σ’ ένα πρόγραμμα εύρεσης φοιτητικής στέγης, το οποίο καλό θα ήταν να προβλέπει και ρυθμίσεις για το ύψος του ενοικίου.
Τέλος, μπορεί να διερευνηθεί η δυνατότητα μήπως κτίρια που έχουν περιέλθει ή που σχεδιάζεται να περιέλθουν στην ιδιοκτησία του Δήμου, κατόπιν κοινών προγραμμάτων με τους αρμόδιους φορείς, μπορούν να δοθούν για χρήση φοιτητικών εστιών.
2. Φοιτητικές Μετακινήσεις
Οι φοιτητές που μετακινούνται σε τακτική βάση μεταξύ της κεντρικής πανεπιστημιούπολης και άλλων περιφερειακών μονάδων (Αγρόκτημα, Σταυρούπολη, Θέρμη, Φοίνικας, κλπ) αναλώνουν μεγάλο μέρος της ημέρας στις μετακινήσεις γιατί δεν υπάρχουν απ’ ευθείας γραμμές συγκοινωνίας. Τι έχετε να προτείνετε;
Την ίδρυση ειδικών γραμμών εξυπηρέτησης, σε συνεργασία με τον ΟΑΣΘ, το Πανεπιστήμιο και τον Δήμο. Η υψηλή τους ζήτηση αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την οικονομική τους βιωσιμότητα. Αν υπάρχει ζήτημα κόστους, μπορεί να είναι με μικρότερα οχήματα, όπως εκείνα των δρομολογίων της Άνω Πόλης, που θα κάνουν βέβαια συχνότερες διαδρομές. Σε περίπτωση που ο ΟΑΣΘ κωλυσιεργήσει ή επειδή οι συγκοινωνίες έχουν στην πόλη μας τα χάλια που έχουν προς το παρόν, μπορεί να διερευνηθεί λύση με ιδιωτικά λεωφορεία, στο κόστος των οποίων θα πρέπει να συμβάλει ο Δήμος.
3. Κτιριακό ΑΠΘ
Το ΑΠΘ πληρώνει ετησίως περί το 1 εκατομμύριο ευρώ για την ενοικίαση κτιρίων στο πολεοδομικό συγκρότημα προκειμένου να στεγάσει νεότερα Τμήματα που δεν χωρούν στην Πανεπιστημιούπολη. Έχει ο Δήμος στην κατοχή του αδιάθετα κτίρια που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε για να μειωθεί αυτό το δυσβάσταχτο οικονομικό βάρος; Ποιο ρόλο βλέπετε να έχει ο Δήμος στο σχεδιασμό χωρικής ανάπτυξης του ΑΠΘ και πώς θα μπορούσε να συμβάλλει πρακτικά για την αντιμετώπιση του κτιριακού προβλήματος;
Ο Δήμος έχει να κερδίσει από την διασπορά των δραστηριοτήτων του ΑΠΘ, και ιδίως των ερευνητικών, μέσα στην πόλη. Γιατί κάτι τέτοιο εμπλουτίζει τις χρήσεις και τις λειτουργίες που υπάρχουν μέσα σε αυτή, και συμβάλλει προς το μοντέλο της πολυλειτουργικής πόλης, ένα μοντέλο ολοκληρωμένης, δηλαδή, ανάπτυξης το οποίο επιθυμούμε να καθιερώσουμε στην Θεσσαλονίκη. Αδιάθετα κτίρια υπάρχουν πολλά, ανεξάρτητα από το εάν βρίσκονται στην κατοχή του Δήμου, και θα πρέπει να υπάρξει ειδική συνεργασία με τον Πρύτανη προκειμένου να βρεθούν οι πόροι για να μπορέσουν να αξιοποιηθούν προς όφελος του πανεπιστημίου.
4. Δημοτικά Τέλη
Το Αριστοτέλειο πληρώνει ετησίως πάνω από 700.000 ευρώ σε ανταποδοτικά δημοτικά τέλη αλλά νοιώθουμε ότι δεν απολαμβάνουμε υπηρεσίες αντίστοιχες αυτού του ποσού. Θεωρούμε ότι ο Δήμος πρέπει να αντιμετωπίζει το ΑΠΘ με ανταποδοτική λογική, όχι σαν ιδιωτική επιχείρηση, αλλά σαν αυτό που είναι: ένα μεγάλο δημόσιο πανεπιστήμιο. Τι έχετε να προτείνετε επ’ αυτού;
Κατ’ αρχάς, την ίδρυση κοινής τεχνικής υπηρεσίας με μεικτή χρηματοδότηση σε αναλογία που αποφασίζει ο Δήμος με το ΑΠΘ, με σκοπό την συντήρηση των κοινόχρηστων υποδομών (φωτισμός, πράσινο κ.ά.).
Ύστερα, μπορεί να θεσπιστούν (εκσυγχρονίζοντας την λογική της παλιάς κοινοτικής συνεισφοράς) ουσιαστικές εκπτώσεις στα δημοτικά τέλη με την παροχή υπηρεσιών από την πλευρά του ΑΠΘ, κυρίως, την συμβολή του δυναμικού του στην ψηφιακή πολιτική, τα δημοτικά έργα, την έρευνα και τις εφαρμογές της σε ό,τι αφορά στις αστικές καινοτομίες (διαχείριση απορριμμάτων, ανακύκλωση, κυκλοφοριακό) κ.ο.κ.
5. Στήριξη ΑΠΘ
Στις περισσότερες πόλεις του κόσμου που φιλοξενούν ένα μεγάλο Πανεπιστήμιο, ο Δήμος συνεισφέρει (με οικονομικά κίνητρα, επιδοτήσεις, παροχή υπηρεσιών, κλπ) στην αποτελεσματικότερη λειτουργία του Πανεπιστημίου. Εσείς τι έχετε να προτείνετε;
Αυτό, πιστεύουμε, δεν είναι αντικείμενο προεκλογικών προτάσεων, αλλά ζήτημα το οποίο απαιτεί να υπάρξει κάποιος σταθερός θεσμός διαβούλευσης μεταξύ των πρυτανικών αρχών και των δημοτικών αρχών, προκειμένου ο Δήμος να αποκτήσει πολιτική για την ενίσχυση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (που σήμερα δεν διαθέτει).
Γενικότερα, βλέπουμε τον Δήμο και το Πανεπιστήμιο να συνεργάζονται σε πολλαπλά επίπεδα. Πιστεύουμε ότι πρέπει να οδηγηθούμε σύντομα στην υπογραφή ενός «μνημονίου συναντίληψης» που να θέτει το πλαίσιο των συνεργειών. Ο Δήμος μπορεί να παρέχει διάφορες διευκολύνσεις, ήδη σε προηγούμενο ερώτημα ανέφερα την δυνατότητα ίδρυσης μιας μεικτής τεχνικής υπηρεσίας για την συντήρηση των υποδομών του Πανεπιστημίου.
Μπορεί επίσης να συμβάλει από την σκοπιά των διεθνών συνεργασιών και προβολής, αλλά και των υποδομών, στο να ενισχυθεί η διεθνούς χαρακτήρα, συνεδριακή δραστηριότητα του ΑΠΘ, κάτι που θα άλλαζε και το μοντέλο του τουρισμού που ακολουθεί η πόλη, μεταβαίνοντας από τον μαζικό τουρισμό σε ποιοτικότερες μορφές. Το ίδιο ισχύει και για την συμβολή που μπορεί να έχει ο Δήμος στην προσέλκυση ξένων φοιτητών -οι αδελφοποιήσεις του με διάφορες πόλεις μπορούν επίσης να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση.
6. Βία και Παραβατικότητα
Εδώ και αρκετά χρόνια η κεντρική πανεπιστημιούπολη υποφέρει από προβλήματα βίας και παραβατικότητας. Χρησιμοποιείται συχνά από την Πολιτεία ως χώρος εκτόνωσης της κάθε είδους παραβατικότητας (αναρχικών, φανατικών οπαδών, κλπ) στην πόλη. Ποια είναι η θέση σας γι’ αυτό το θέμα; Θα συνεχίσετε να θεωρείτε το Πανεπιστήμιο σαν μια ‘ξένη’ γειτονιά αδιαφορώντας για την τύχη της;
Η προάσπιση του πανεπιστημιακού ασύλου προϋποθέτει την αυστηρή οριοθέτησή του ως άσυλο ελεύθερης διακίνησης ιδεών, και όχι ως πεδίο ανεξέλεγκτης βίας που γυρεύει πραξικοπηματικά να εγκαταστήσει τον νόμο της ισχύος μέσα σε έναν χώρο μόρφωσης και γνώσης. Η προστασία των λειτουργιών του Πανεπιστημίου ως χώρου ανεμπόδιστης διακίνησης ιδεών με τις διατάξεις περί ασύλου δυστυχώς εξέπεσε στην δημιουργία ενός χώρου – άβατου όχι μόνο για την αστυνομία αλλά και για τον νόμο γενικά. Ο Δήμος και ο Δήμαρχος οφείλουν να πάρουν ξεκάθαρη θέση απέναντι σε τέτοια περιστατικά, και να διερευνήσουν σε συνεργασία με τις πρυτανικές αρχές τρόπους αντιμετώπισής τους. Κυρίως όμως, πρέπει να κινητοποιηθούν ώστε δώσουν μια μάχη στο πεδίο των αντιλήψεων και των νοοτροπιών, ώστε να πάψουν αυτές οι πρακτικές να απολαμβάνουν την ανοχή ή ακόμα και την πολιτική κάλυψη για λόγους μικροκομματικών ή μικροεξουσιαστικών σκοπιμοτήτων, ή λόγω μιας ευρύτερης νοοτροπίας που βλακωδώς συγχέει την ελευθεριότητα με την ασυδοσία. Ο Δήμος πρέπει να πρωτοστατήσει σε μια μεγάλη καμπάνια για το τι σημαίνει το άσυλο και τι όχι, τι επιτρέπεται μέσα σε αυτό και τι όχι. Η σύγκρουση είναι κατ αρχάς πολιτική, και μέσα από αυτήν οφείλουμε να αποκαταστήσουμε το χαμένο μέτρο της ελληνικής κοινωνίας.
Εξάλλου, η πρακτική αυτών των ομάδων έχει πλέον απέναντί της την συντριπτική πλειοψηφία όχι μόνον της ακαδημαϊκής κοινότητας, αλλά και των κατοίκων της πόλης, επομένως, η αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής είναι δημοκρατική επιταγή.
7. Διακίνηση Ναρκωτικών
Το ΑΠΘ αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα από τη συνεχιζόμενη διακίνηση ναρκωτικών στους υπαίθριους χώρους της Πανεπιστημιούπολης, παρά την καθολική αντίδραση και τις συνεχείς εκκλήσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας και της Διοίκησης προς τις αρμόδιες αρχές. Δεν υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο που να αποδέχεται την διακίνηση ναρκωτικών στο Πανεπιστήμιο για να απαλλάξει τις γειτονιές της. Εμείς δεν διαθέτουμε την αρμοδιότητα ούτε την επιχειρησιακή ικανότητα να καταστείλουμε την διακίνηση. Τι μέτρα σκοπεύετε να λάβετε για να αντιμετωπίσετε αυτό το πρόβλημα;
Η διακίνηση ναρκωτικών στο ΑΠΘ δεν αφορά κρούσματα μικροπαραβατικότητας, όπως συνέβαινε παλαιότερα, αλλά την δράση μιας καλά οργανωμένης μαφίας, η οποία λειτουργεί ως κράτος εν κράτει σε μεγάλο μέρος της πανεπιστημιούπολης. Ο Δήμος πρέπει να πρωτοστατήσει σε μια συντονισμένη προσπάθεια της ΕΛ. ΑΣ, των δικαστικών αρχών, και της κυβέρνησης προκειμένου να δοθεί άμεση λύση στο ζήτημα. Το Δημοκρατικό Κράτος Δικαίου δεν έχει την πολυτέλεια των εξαιρέσεων στην ισχύ των νόμων και των θεμελιωδών διατάξεων του Συντάγματος που αφορούν στην ασφάλεια των πολιτών, που αποτελεί ύψιστο κοινωνικό αγαθό. Πόσο μάλλον όταν μιλούμε για ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, η σημερινή εικόνα του οποίου –με ευθύνη και των δημοτικών αρχών– δεν τιμά την Θεσσαλονίκη και την μακρά της ιστορία ως πόλης-κέντρου γνώσης, παιδείας και πολιτισμού.
Ταυτόχρονα, ο Δήμος θα πρέπει να αξιοποιήσει τους υπαίθριους χώρους του ΑΠΘ για να τους μεταβάλει σε εστία περιβαλλοντικής ανακούφισης και περιπάτων. Προϋπόθεση βέβαια είναι η πάταξη της εγκληματικότητας στην βαριά της μορφή, ωστόσο, οι πολιτικές της καταπολέμησής της θα πρέπει να συνοδεύονται και με θετικές πολιτικές που θα ανοίξουν την πανεπιστημιούπολη στην πόλη, ώστε να αποκατασταθεί και πάλι η σχέση τους. Επομένως, πολιτικές όπως η δημιουργία κοινού ετήσιου προγράμματος εκδηλώσεων –ιδίως τις ζεστές εποχές του χρόνου– αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος της πανεπιστημιούπολης, αποκατάσταση του φωτισμού θα επιταχύνουν την αποκατάσταση της ασφάλειας μέσα σε αυτήν.
8. Έξυπνη Πόλη
Το ΑΠΘ διαθέτει ένα εξαιρετικό και διαρκώς βελτιούμενο επίπεδο ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Παρέχουμε τεχνογνωσία και υπηρεσίες σε πολλά Πανεπιστήμια της χώρας. Μπορούμε να βοηθήσουμε καθοριστικά την προσπάθεια για τον μετασχηματισμό της Θεσσαλονίκης σε ‘έξυπνη΄ πόλη. Ποια είναι τα σχέδιά σας προς αυτή την κατεύθυνση;
Η συμβολή του Πανεπιστημίου στην δημοτική ψηφιακή πολιτική θα μπορούσε ήδη να έχει υλοποιηθεί σε ό,τι αφορά στο Σύστημα Ελεγχόμενης Στάθμευσης. Επίσης στην διαχείριση των δεδομένων του. Ακόμη, το πανεπιστήμιο μπορεί να βοηθήσει το δήμο ώστε να καθιερώσει «κάρτα ανακύκλωσης του δημότη», ένα πρόγραμμα μέτρησης της ανακύκλωσης σε ατομικό επίπεδο που να συνδέεται με ανταποδοτικά οφέλη.
Τέλος και το πιο σημαντικό, το Πανεπιστήμιο μπορεί να συμβάλει στην δημιουργία μιας τράπεζας κοινωνικών δεδομένων της πόλης (φτώχεια, μορφωτική κατάσταση, ανεργία, άλλες μορφές αποκλεισμών) μέσω των οποίων ο Δήμος αποκτά σαφή εικόνα της κατάστασης της πόλης, και μπορεί να αναπτύξει ειδικές, στοχευμένες πολιτικές για να την βελτιώσει. Στην ίδια λογική, το πανεπιστήμιο θα πρέπει να συμβάλλει ώστε ο Δήμος να δημιουργήσει τα κατάλληλα εργαλεία μακροοικονομικής παρακολούθησης της ίδιας της λειτουργίας του, ώστε να είναι σε θέση να υλοποιήσει αποδοτικότερες διοικητικές παρεμβάσεις. Ένα ψηφιακό παρατηρητήριο, λοιπόν, που θα διαχειρίζονταν όλα αυτά τα δεδομένα, κρατώντας τα ανοιχτά στο κοινό, όχι μόνον θα συνέβαλε αποφασιστικά στην βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημοτικής πολιτικής, αλλά θα αποτελούσε και ένα ουσιαστικό βήμα υπέρ της δημοκρατίας, και της ελεύθερης ενημέρωσης της πόλης.
9. Προσέλκυση Αλλοδαπών Φοιτητών
Μια εξαιρετική προοπτική για το Αριστοτέλειο είναι η ανάπτυξη αγγλόφωνων μαθημάτων/προγραμμάτων σπουδών που θα προσελκύουν αλλοδαπούς φοιτητές για ένα ή περισσότερα εξάμηνα. Συμμετέχουμε και στηρίζουμε την προσπάθεια ‘Study in Thessaloniki’ της τωρινής Διοίκησης. Θα συνεχίσετε/επεκτείνετε αυτό το πρόγραμμα; Θα στηρίξετε την δική μας προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση;
Θα επεκτείνουμε αυτό το πρόγραμμα. Επίσης, το ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον της πόλης, παρέχει την δυνατότητα μιας εξαιρετικής ανάπτυξης των ανθρωπιστικών επιστημών στο ΑΠΘ. Ήδη η Θεσσαλονίκη προσελκύει φοιτητές και ξένα πανεπιστήμια για την έρευνα της ελληνιστικής, ελληνορωμαϊκής, και βυζαντινής της περιόδου. Η συστηματοποίηση αυτής της τάσης μπορεί να καταστήσει το ΑΠΘ διεθνές κέντρο αριστοτελικών, ελληνιστικών και βυζαντινών σπουδών.
Επίσης, μιας και η ιστορική πορεία της πόλης συνθέτει τις μαρτυρικές εμπειρίες γενοκτονιών και ολοκαυτωμάτων, Ελλήνων, Αρμενίων και Εβραίων μπορεί να καταστεί παγκόσμιο κέντρο μελέτης και ανάδειξης των γενοκτονιών.
Σε ό,τι αφορά στις θετικές επιστήμες, αξιοσημείωτη είναι η δραστηριότητα του Αριστοτελείου στο πεδίο της εφαρμοσμένης έρευνας, και ο Δήμος θα μπορούσε να συμβάλει –και υλικοτεχνικά– ώστε η πόλη να μετεξελιχθεί σε διεθνές συνεδριακό κέντρο, αλλά και σε διεθνές ερευνητικό κόμβο. Προς αυτήν την κατεύθυνση έχουμε προτείνει, σε αντικατάσταση του τωρινού σχεδίου ανάπλασης της ΔΕΘ, που εν πολλοίς της αποδίδει τουριστικό χαρακτήρα, την παραχώρηση μέρους των εγκαταστάσεών της, ώστε να φιλοξενηθούν οι ερευνητικές δραστηριότητες του πανεπιστημίου.
10. Οικοσύστημα Καινοτομίας
Μια εξ ίσου εξαιρετική προοπτική για την πόλη είναι η ανάπτυξη του οικοσυστήματος καινοτομίας με την ενίσχυση νεοφυών επιχειρήσεων. Το ΑΠΘ συμμετέχει ενεργά στο OK!Thess αλλά και σε κάθε άλλη προσπάθεια που στηρίζει την νεανική επιχειρηματικότητα. Λειτουργούμε το καλύτερο Γραφείο Μεταφοράς Τεχνολογίας μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων, έχουμε ιδρύσει αρκετές εταιρείες/τεχνοβλαστούς και υποστηρίζουμε ενεργά την ίδρυση νεοφυών επιχειρήσεων από τους φοιτητές και αποφοίτους μας. Πώς σκοπεύετε να στηρίξετε την επιχειρηματικότητα και καινοτομία που πηγάζει από τα Πανεπιστημιακά εργαστήρια;
Μέσω της ίδρυσης ενός τοπικού συμβουλίου παραγωγής, έρευνας και καινοτομίας, όπου με την συμμετοχή του ΑΠΘ, του Δήμου, των υπολοίπων φορέων, και κυρίως των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται ενεργά στο πεδίο αυτό, θα διαμορφώνονται στοχευμένες υποστηρικτικές πολιτικές.
Μέσω της δημιουργίας ενός μητροπολιτικού κέντρου διασύνδεσης, υπό την αιγίδα του Δήμου, το οποίο θα καταγράφει τις ανάγκες των τοπικών επιχειρήσεων σε έρευνα και ανθρώπινο δυναμικό, και θα ενημερώνει τις δομές του πανεπιστημίου για τον καλύτερο συντονισμό των δραστηριοτήτων του τελευταίου με την τοπική οικονομία. Επίσης, το κέντρο αυτό μπορεί να αναλάβει ιδιαίτερες δραστηριότητες και δράσεις για τον επαναπατρισμό των νέων, ως επί το πλείστο πτυχιούχων, οι οποίοι έχουν εγκαταλείψει την πόλη κατά την περίοδο της κρίσης.
Μέσω της ανάληψης πρωτοβουλίας, με τη συμμετοχή όλων των φορέων της πόλης, και ιδιαιτέρως του πανεπιστημίου για την δημιουργία μιας τοπικής κοινωνικής αναπτυξιακής τράπεζας, η οποία θα ενισχύσει στις μορφές νεανικής επιχειρηματικότητας, τις συνέργειες, τους συνεταιρισμούς, οι οποίοι θα έχουν προσανατολισμό προς την παραγωγή, και την εφαρμοσμένη έρευνα.
Μέσω της ίδρυσης ενός ινστιτούτου για την τοπική καινοτομία, όπου το επιστημονικό δυναμικό του πανεπιστημίου θα συμβάλει στην δημοτική πολιτική με έρευνα και εφαρμογές που αφορούν στην ανακύκλωση, τα δημοτικά έργα, το κυκλοφοριακό, την χρήση ήπιων μορφών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μέσα στην πόλη, την αειφορική διαχείριση των υδάτινων πόρων κ.ά.