Πως θα αναπτυχθούν στα ΑΕΙ τα ερευνητικά αποτελέσματα.

29/09/2019

 

Νίκος Βαρσακέλης

Καθηγητής Βιομηχανικής Πολιτικής

Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ

(barsak@econ.auth.gr)

 

Μια από τις προτάσεις της Υπουργού Παιδείας αφορά την ανάπτυξη του οικοσυστήματος καινοτομίας της χώρας μέσω και της δημιουργίας εταιρειών από τους καθηγητές των ΑΕΙ, προκειμένου αυτοί να αξιοποιήσουν οικονομικά την έρευνα. Όπως σημείωσα και σε προηγούμενο άρθρο μου, οι εκάστοτε υπουργοί θεωρούν ότι οι νομοθετικές ρυθμίσεις αποτελούν θεραπεία δια πάσαν νόσο. Όμως το σημαντικότερο είναι οι άνθρωποι που θα εφαρμόσουν τις νομικές διατάξεις. Εξηγούμαι ως προς το θέμα των εταιρειών αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων – τις επονομαζόμενες επιχειρήσεις τεχνοβλαστούς (spin-off).

Το νομοθετικό πλαίσιο για τις επιχειρήσεις αυτές δημιουργήθηκε σχετικά πρόσφατα, στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και θεωρώ ότι είναι επαρκές. Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μέχρι το 2013 δεν λειτουργούσε γραφείο μεταφοράς τεχνολογίας (ΓΜΤ). Με εντολή της πρυτανείας και ευθύνη του υπογράφοντος εκπονήθηκε το μάστερ πλαν του ΓΜΤ με στόχο αφενός μεν την ανάπτυξη της βιομηχανικής έρευνας και αφετέρου την δημιουργία spin off επιχειρήσεων.  Το γραφείο στελεχώθηκε από δύο αξιόλογα στελέχη με γνώση του αντικειμένου και υπό την εποπτεία της πρυτανείας προχώρησε στην εφαρμογή του στρατηγικού σχεδίου.

Πρώτο βήμα: Η αλλαγή της κουλτούρας.

Βασικός στόχος αυτής της διαδικασίας ήταν να αλλάξει η στάση της κοινότητας, καθηγητών και φοιτητών, ως προς την οικονομική αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Η αλλαγή της κουλτούρας απαιτεί χρόνο και για την ανάπτυξη κλίματος αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων προχωρήσαμε στην διοργάνωση από το ΓΜΤ ΑΠΘ ή την συνδιοργάνωση με το ευρύτερο οικοσύστημα καινοτομίας σε ετήσια βάση:

  • Εργαστήριων Αξιοποίησης Έρευνας & Καινοτομίας του ΓΜΤ ΑΠΘ (2 φορές το χρόνο).
  • Εκδηλώσεων Match & Develop a Startup @ Thesssaloniki (3 ημέρες) σε συνεργασία με την NBG Business Seeds (Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος) και το Οικοσύστημα Καινοτομίας της Θεσσαλονίκης (ΟΚ!Thess) (1 φορά το χρόνο).
  • Demo Days σε συνεργασία με το ΟΚ!Thess (παρουσιάσεις ερευνητικών/ επιχειρηματικών ιδεών σε επενδυτές).
  • Matchmaking συναντήσεις ερευνητικών ομάδων του ΑΠΘ με Εταιρίες Επιχειρηματικών Συμμετοχών του EquiFund.
  • Συμμετοχής σε Διαγωνισμούς Επιχειρηματικότητας.
  • Οργάνωσης Εκδηλώσεων σε θέματα επιχειρηματικότητας, καινοτομίας και αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων.
  • Υποστήριξης στη διοργάνωση του Technology Forum.
  • Υποστήριξης Hackathons (Invent for the Planet και Technology, Entrepreneurship & Commercialization Cloud – TECC σε συνεργασία με το University of Texas A&M)
  • Συστηματικής παρουσίας στα κοινωνικά δίκτυα του ΑΠΘ και του ΕΛΚΕ ΑΠΘ για την ανάδειξη δράσεων σε θέματα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας καθώς και την προβολή αντίστοιχών διακρίσεων μελών του ΑΠΘ

Δεύτερο βήμα: Η συστηματική διάχυση των ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Σε συνεργασία με το Γραφείο Μεταφοράς Τεχνολογίας υλοποιήθηκαν οι παρακάτω δράσεις:

  • Ενεργός συμμετοχή του Αντιπρύτανη Οικονομικών και αρμόδιο για θέματα μεταφοράς τεχνολογίας στην αξιολόγηση των επιχειρηματικών σχεδίων των υπό ίδρυση τεχνοβλαστών (spin-off), διαπραγματεύσεων σε διαδικασίες licensing με επιχειρήσεις, καθώς και σε θέματα διαδικασιών και πολιτικής για την αξιοποίηση της έρευνας.
  • Προβολή των υπηρεσιών και των αποτελεσμάτων του ΓΜΤ ΑΠΘ στις επίσημες παρουσιάσεις της Διοίκησης του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
  • Συμμετοχή σε διεθνείς έρευνες για τη μεταφορά τεχνολογίας καθώς και διεθνείς κατατάξεις Πανεπιστημίων (πχ. Shanghai list κ.α.).
  • Δημιουργία αγγλικής έκδοσης του ΕΛΚΕ, με τίτλο “Innovative Research Applications”, όπου παρουσιάζονται συνοπτικά μεγάλα ερευνητικά έργα στα οποία συμμετέχει το Πανεπιστήμιο, ώριμα ερευνητικά αποτελέσματα, ερευνητικά εργαστήρια, καθώς και πατέντες του ΑΠΘ.
  • Παρουσίαση της καλής πρακτικής του ΓΜΤ ΑΠΘ σε εκδηλώσεις του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας και διεθνείς εκδηλώσεις για θέματα μεταφοράς τεχνολογίας (πχ.European Patent Office κ.α.).
  • Συνεργασία με το Enterprise Europe Network.
  • Δημιουργία ενημερωτικών φυλλαδίων για την προώθηση των υπηρεσιών του ΓΜΤ ΑΠΘ.

Βήμα Τρίτο: Ανάπτυξη της συνεργασίας με φορείς της πόλης για τη δημιουργία προθερμοκοιτίδας και θερμοκοιτίδας

Το ΑΠΘ μαζί με το Δήμο Θεσσαλονίκης, την Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, το Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό και Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης, το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, το Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ), το Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ), το Κέντρο Επιχειρηματικής και Πολιτιστικής Ανάπτυξης (ΚΕΠΑ) και το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδος (ΣΕΠΒΕ)  είναι από τους ιδρυτικούς φορείς της προθερμοκοιτίδας επιχειρηματικότητας OK!Thess. Το Γραφείο Μεταφοράς Τεχνολογίας του ΑΠΘ αποτελεί, κατά γενική ομολογία, τον πιο ένθερμο υποστηρικτή του OK!Thess μέσω των ακόλουθων δράσεων:

  • Συστηματική αποστολή ερευνητικών ομάδων του ΑΠΘ στα εκπαιδευτικά προγράμματα επιχειρηματικής (διάρκειας τριών μηνών)
  • Συνδιοργάνωση από κοινού δράσεων (Hackathons, εκδηλώσεις κ.α.)
  • Συμμετοχή των στελεχών του ΑΠΘ στην αξιολόγηση των ομάδων του ΑΠΘ
  • Συμμετοχή σε διαβουλεύσεις κλπ

Τέταρτο Βήμα: Ενίσχυση δράσεων δημιουργίας τεχνοβλαστών και νεοφυών επιχειρήσεων

  • Συστηματική πληροφόρηση των μελών του ΑΠΘ για τις προοπτικές και δράσεις ενίσχυσης δημιουργίας τεχνοβλαστών (spin-off)
  • Συμβουλευτική επιχειρηματικής ωρίμανσης του ΓΜΤ ΑΠΘ
  • Συμβουλευτική αξιοποίησης Διανοητικής Ιδιοκτησίας του ΓΜΤ ΑΠΘ
  • Δημιουργία συγκεκριμένης και αποτελεσματικής διαδικασίας για την ίδρυση τεχνοβλαστών (spin-off).
  • Matchmaking συναντήσεις ερευνητικών ομάδων του ΑΠΘ με Εταιρίες Επιχειρηματικών Συμμετοχών του EquiFund

 

Αποτέλεσμα των παραπάνω δράσεων ήταν να πραγματοποιηθούν 11 Εργαστήρια Αξιοποίησης Έρευνας και Καινοτομίας (διάρκειας 8 ωρών το κάθε ένα), στα οποία συμμετείχαν περίπου 660 μέλη ΔΕΠ, ερευνητές, ΕΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ και μεταπτυχιακοί φοιτητές του ΑΠΘ και να ιδρυθούν 5 νέοι τεχνοβλαστοί και να έχουν πάρει άδεια για ίδρυση από τη Σύγκλητο του ΑΠΘ επιπλέον 3 τεχνοβλαστοί. Οι πρώτοι τεχνοβλαστοί έχουν λάβει σημαντική χρηματοδότηση από επενδυτικά σχήματα και το ίδιο αναμένεται και για τους υπολοίπους.

Συμπέρασμα: Στο ΑΠΘ τέθηκαν σημαντικές βάσεις προς την κατεύθυνση που έχει θέσει το υπουργείο χωρίς καμία αλλαγή του νόμου. Αυτό που χρειάζεται πάντα είναι ηγεσία, στρατηγικός σχεδιασμός και άνθρωποι διατεθειμένοι να εφαρμόσουν το στρατηγικό σχέδιο.